رشته گفتار درمانی برای نخستین بار در سال 1910 در دانشگاه ها مطرح و به عنوان «آسیب شناسی گفتار» در سال 1925 تدریس شد. سپس به تدریج به سراسر جهان گسترش پیدا کرد و در سال 1352 وارد ایران شد. این رشته در ایران، در آغاز در مدرسه عالی توانبخشی تدریس می شد و پس از پیروزی انقلاب، به دانشگاه علوم پزشکی انتقال یافت. در حرف آخر مطالبی در باب معرفی رشته گفتار درمانی جمع آوری شده است تا با مطالع آن، بتوانید در انتخاب رشته، بهترین تصمیم را بگیرید.
گفتار درمانی چیست؟
رشته «گفتار درمانی»، با استفاده از روش های روانشناسی و دیگر روش ها، در تلاش است تا نارسایی های ادراکی، مشکلات بلع، اختلالات زبانی و گفتاری، اختلالات صوتی و اختلالات تلفظ را برطرف نماید. (اختلالاتی که ممکن است بر اثر آسیب مغزی به وجود آمده باشد و یا ژنتیکی و ارثی باشد.
فرد گفتار درمانگر، ابتدا به کشف علت وقوع مشکل پرداخته و سپس با آموزش های موردنیاز، می کوشد تا اختلالات مربوط به گفتار، تکلم و ... را برطرف نماید.
«رشته گفتار درمانی» را شاخه ای از روانشناسی نیز می دانند، چراکه فردی که وظیفه گفتار درمانی دارد، به وسیله صحبت کردن، برای بهبود و اصلاح اختلالات رفتاری و ... بیمار تلاش می کند. این فرد در تلاش است تا به کمک افرادی بیاید که قدرت تکلم خود را به خاطر آسیب های مغزی از دست داده اند و یا به عقب ماندگان ذهنی یاری برساند. پس قدرت برقراری ارتباط کلامی نیز از دیگر موارد مرتبط با این رشته است.
توانایی های موردنیاز رشته گفتار درمانی
یا تعاریفی که از وظایف گفتار درمانگر گفته شد، باید بدانیم که این رشته نیازمند صبر و حوصله زیادی است؛ چرا که روند درمان بیماران این حوزه، ممکن است بسیار کند باشد. از آن گذشته، فرد گفتار درمانگر، باید روابط عمومی بالایی داشته باشد و خونگرم باشد؛ زیرا ممکن است مراجعه کنندگان آن‌ها از هر طیفی باشند.
آشنا بودن به لهجه های مختلف توسط گفتار درمانگر، می تواند به او درافزایش مهارت و توانمندی‌هایش کمک شایانی نماید، زیرا ممکن است از اقوام گوناگون(مثل لر، کرد یا ترک و...) مراجعه کننده داشته باشد.
متخصص این رشته باید انعطاف‌پذیری کافی داشته باشد. برای این که در این کار، تنوع مراجعه‌کنندگان بسیار زیاد است؛ یعنی مکن است گاهی با یک بچه 2 ساله و گاهی با یک فرد 90 ساله روبرو باشد که بدون شک هریک روحیات و ویژگی‌های مخصوص به خودشان را دارند.
شایان ذکر است که خود گفتار درمانگر، باید بتواند به درستی حروف و واژه ها را ادا نماید و از سلامتی روانی کامل برخوردار باشد و بهتر است گفتار درمانگر به زبان انگلیسی تسلط کافی داشته باشد، زیرا منابع مربوط به این رشته، در زبان فارسی بسیار محدود است.
لازم است گفتار درمانگر خلاقیت داشته باشد تا بتواند از طریق ارزیابی روش های گوناگون و متنوع، به بیمار خود کمک نماید. در واقع، او باید سعی کند که به بدون استفاده از دارو و روش های پزشکی، آسیب ایجاد شده را درمان نماید. طول و نحوه ی درمان در حوزه های مختلف متفاوت است؛ به طور مثال، آسیب‌های زبانی؛ چون به سیستم عصب مرکزی در مغز برمی‌گردد، طولانی‌تر و دشوارتر خواهد بود. اما دوره درمان اختلالات گفتار، آسان‌تر و سریع‌تر است.
گفتنی است تسلط به زبان انگلیسی و کامپیوتر، از عوامل مهم موفقیت دانشجویان در این رشته است.
تحصیل در رشته گفتار درمانی
این رشته، در دانشگاه های دولتی تدریس می شود. داوطلبان علاقه‌مند می‌توانند در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری (به طور ناپیوسته) ادامه تحصیل دهند. در مقطع کارشناسی 128 واحد درسی (20 واحد عمومی و 78 واحد اختصاصی، 24 واحدکارآموزی درعرصه، 6 واحد اختصاصی اختیاری) باید گذرانده شود و گذراندن طرح دوساله در این رشته، برخلاف رشته های دیگر مانند پزشکی و دندانپزشکی و ... اجباری نبوده و به صورت اختیاری صورت می‌گیرد.
دانشجویان رشته گفتار درمانی، پس از دریافت مدرک کارشناسی، به دو صورت قادر به ادامه تحصیل خواهند بود:
1. با شرکت در آزمون کارشناسی ارشد در رشته گفتار درمانی، ادامه تحصیل دهند.
2. در رشته های زیرمجموعه پزشکی، در مقطعع کارشناسی ارشد به ادامه تحصیل بپردازند. رشته هایی از قبیل: مشاوره توانبخشی، سالمندشناسی، مهندسی پزشکی، علوم اعصاب، اپیدمیولوژی، مددکاری اجتماعی، انفورماتیک پزشکی، سلامت و رفاه اجتماعی، و سلامت دربلایا و فوریت‌ها.
شایان ذکر است که تعداد دانشگاه هایی که در رشته «گفتار درمانی» در سرتاسر کشور به پذیرش دانشجو می-پردازند، زیاد نیست. دانشگاه هایی از قبیل:
- دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور
- دانشگاه علوم بهزیستی وتوانبخشی تهران
- دانشگاه علوم پزشکی تبریز
- دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
- دانشگاه علوم پزشکی زاهدان
- دانشگاه علوم پزشکی همدان
- دانشگاه علوم پزشکی مشهد
- دانشگاه علوم پزشکی ایران
- دانشگاه علوم پزشکی سمنان
- دانشگاه علوم پزشکی تهران
- دانشگاه علوم پزشکی شیراز
- دانشگاه علوم پزشکی اراک
- دانشگاه علوم پزشکی بابل
در این رشته دانشجو می پذیرند.
مطلب پیشنهادی: بهترین دانشگاه های علوم پزشکی
بازار کار و شرایط شغلی رشته «گفتار درمانی»
آگاهی از بازار کار و موقعیت های شغلی برای ورود داوطلبان علاقه‌مند به تحصیل در این رشته، از اهمیت بالایی برخوردار است. در این زمینه، باید بدانید که کم بودن فارغ‌التحصیلان رشته های توانبخشی و به خصوص رشته «گفتار درمانی»، سبب شده تا این افراد کمتر از دیگر رشته‌ها با مشکل شغلی مواجه شوند.
ضمن اینکه فارغ التحصلان این رشته، می‌توانند در مراکز دولتی یا خصوصی گوناگون مانند: بیمارستانها، مراکز بهداشت و درمانگاه‌‌ها، مراکز نگهداری سالمندان، مراکز نگهداری از معلولین، درمانگاه سرپایی، آسایشگاه ها، پرورشگاه ها، درمان درمنزل، کودکستان روزانه، مدارس تلفیقی و مدارس عادی، زندان ها، مراکز آموزش وپرورش استثنایی و همچنین مراکز مخصوص توانبخشی اشتغال یابند.
گفتار درمانگرها حتی می‌توانند به افرادی که از صوت خود به صورت حرفه‌ای استفاده می‌کنند، آموزش دهند. آموزش هایی برای اینکه بدانند چگونه حرف بزنند و یا از صدای خود استفاده نمایند که مشکلی برایشان به وجود نیاید. مانند: قاریان و مداحان، خواننده‌ها و گویندگان صداو سیما، هم چنین دوبلورها.
عده ای از گفتار درمانگرها، نیز با مراجعه به منازل مراجعان، در آنجا به رفع اختلالات آنان می پردازند.
علاوه بر همه موارد و موقعیت های شغلی گفته شده که برای هر فارغ التحصیل رشته «گفتار درمانی» وجود دارد، این افراد می‌توانند با ر صورت داشتن سرمایه کافی و شرایط لازم، اقدام به تاسیس مطب و دفتر گفتار درمانی خصوصی برای خود نمایند.
رشته گفتار درمانی، به دلیل اشباع نشدن در ایران، درحال حاضر، از بازار کار نسبتا خوبی برخوردار می باشد. ولی باید درنظر داشت که با وجود همه این ها، مهم ترین عامل استخدام و جذب یک فرد، مهارت و توانمندی هایی است که دارد.
در این رشته، زمینه های ناشناخته و بکر زیادی وجود دارد که برای ارضای حس کنکاوی جوانان کنجکاو، بسیار مناسب است.
