معرفی رشته علوم تربیتی

رشته علوم تربیتی چیست؟

رشته علوم تربیتی یکی اززیر شااخه های رشته های علوم انسانی می باشد که به مسائلی از جمله یادگیری انسان و آموزش و پرورش می پردازد و با دروسی همچون جامعه شناسی، آمار، فلسفه ، اقتصاد و مدیریت آمیخته شده است. این رشته به رشته انسانی بسیار نزدیک بوده  فنون تدریس و روانشناسی تربیتی از اهمیت بالایی در این حوزه برخوردار است. 

تاریخچه رشته علوم تربیتی

دانشگاه کلمبیا، بنیانگذار رشته علوم تربیتی می باشد.  در سال 1313 هجری شمسی این رشته توسط دکتر عیسی صدیق، دکتر اسدالله بیژن و دکتر محمد باقر هوشیاردر ایران تاسیس شد.

 گرایشات رشته علوم تربیتی

رشته علوم تربیتی در مقطع کارشناسی شامل پنج گرایش با نام های (آموزش و پرورش کودکان استثنایی،تکنولوژی اموزشی،آموزش پیش دبستانی و دبستانی و راهنمایی و مشاوره ، مدیریت و برنامه ریزی آموزشی) می باشد.
در مقطع کارشناسی ارشد نیز می توان به گرایش های زیر اشاره کرد:
روانشناسی تربیتی
آموزش و پرورش استثنایی
مشاوره و راهنمایی
مدیریت و برنامه ریزی اموزش عالی
آموزش بزرگسالان
تحقیقات آموزشی
برنامه ریزی درسی
تاریخ و فلسفه تعلیم و تربیت
آموزش و پرورش تطبیقی
آموزش و بهسازی منابع انسانی 
گرایش های رشته علوم تربیتی در مقطع دکتری شامل موارد زیر می باشد:
برنامه ریزی آموزش از راه دور
برنامه ریزی توسعه آموزش عالی
تاریخ و فلسفه تعلیم و تربیت
روانشناسی تربیتی
مدیریت آموزش عالی
 برنامه ریزی درسی آموزش عالی
اقتصاد آموزش عالی 
سنجش آموزش 

رشته علوم تربیتی دارای دروس مشترک در گرایش های مختلف می باشد از جمله آنها می توان موارد زیر را نام برد:
اخلاق اسلامی
مقدمات مدیریت اموزشی
روانشناسی تربیتی
اقتصاد اموزش و پرورش
جامعه شناسی اموزش و پرورش
فلسفه اموزش و پرورش
روش ها و فنون تدریس
روانشناسی رشد کودکی و نوجوانی
اصول و مبانی اموزش و پرورش
آشنایی با کتابخانه
جامعه شناسی عمومی
سنجش و اندازه گیری در علوم تربیتی
روش های اماری در علوم تربیتی   
آموزش و پرورش تطبیقی
مقدمات روش تحقیق در علوم تربیتی
آموزش و پرورش ابتدایی، راهنمایی و متوسطه
مقدمات برنامه ریزی آموزشی و درسی
آموزش و پرورش کودکان استثنائی
روانشناسی عمومی
مقدمات تکنولوژی آموزشی
مقدمات مشاوره و راهنمایی

گرایش تکنولوژی آموزشی

تکنولوژی اموزشی از تئوری ها و اجرای اعمال طراحی، کاربرد، مدیریت و ارزشیابی فرایندها تشکیل شده است.
و از دروس تخصصصی این گرایش می توان مبانی ارتباط انسانی، اصول طراحی پیام های آموزشی، تولید مواد آموزشی و مبانی، اصول عکاسی و ارتباط انسانی را نام برد.
تکنولوژی آموزشی به معنای شناخت پدیده ها یا روش های دقیق آموزشی برای رسیدن به اهداف آموزشی می باشد.
از آنجاییکه گرایش تکنولوژی آموزشی به یادگیری همه افراد توجه بالایی دارد دانشجویان این رشته باید علاقمند به دانش آموزان و در عمل صادق و هوش بالایی داشته باشند.

گرایش مدیریت و برنامه ریزی

گرایش مدیریت و برنامه ریزی آموزشی تلفیقی از رشته های فلسفه،آمار، روانشناسی و زبان خارجی است و هدف از این گرایش تربیت نیروی انسانی جهت توسعه اقتصادی کشور و محیا کردن فرصت های یادگیری بیشتر برای علاقمندان به یادگیری و ایجاد تغییرات مطلوب می باشد.
دانشجوی این رشته باید دید عمیقی نسبت به محیط آموزش جامعه خود داشته باشد وتا بتواند ظرافت های رفتاری دانش آموزان را درک کند و در نهایت یک برنامه آموزشی صحیح را تشکیل و تشریح کند.
دروس تخصصی گرایش مدیریت و برنامه ریزی آموزشی در زیر نام برده شده است:
اصول برنامه ریزی آموزشی
اصول حسابداری 
روابط انسانی در سازمان های اموزشی
راهنمایی تحصیلی و اموزشی
نظارت و راهنمایی تعلیماتی
روانشناسی اجتماعی در تعلیم و تربیت
پروژه تحقیقاتی
کار عملی در سازمان ها
متون زبان خارجه در مدیریت آموزشی
 کار عملی در سازمان ها
آموزش بزرگسالان
مسائل نوجوانان و جوانان

گرایش آموزش و پرورش کودکان پیش دبستانی و دبستانی 

هدف این گرایش تربیت افرادی است که توانایی پرورش قوای جسمی،روانی، عاطفی، روانی و اجتماعی کودکان پیش دبستانی و دبستانی را کسب کنند. زیرا کودکان مراحل مهم و حساس زندگی خود را از نظر شخصیتی و آموزشی در این سال ها  می گذرانند.  
از جمله دروس تخصصی گرایش آموزش و پرورش پیش دبستانی و دبستانی می توان به موراد زیر اشاره کرد:
اموزش هنر
مدیریت مراکز پیش دبستانی و دبستانی
قصه گویی و نمایش خلاق
تفاوت های فردی کودکان
حرکت ورزشی و سرودهای خاص کودکان
کاردستی و مهارت های فنی
روانشناسی بازی
کارورزی دبستان
تربیت بدنی
مشاوره کودک
روانشناسی آموزش خواندن

گرایش آموزش و پرورش کودکان استثنایی

دانش آموزان و کودکان استثنایی  به پنج گروه ناشنوا و نیمه ناشنوا، تیزهوش، عقب مانده ذهنی و معلول جسمی، نابینا و نیمه نابینا و ناسازگار تقسیم می شوند و هرگروه دارای شرایط خاصی برای آموزش و یادگیری هستند. در این گرایش، متخصصان تلاش می کنند تا باتوجه به ویژگی های جسمانی و عقلانی این افراد، توانایی آنها را به حداکثر برسانند.
دانشجویان این رشته باید صبر و تحمل بالا داشته و علاقمند به تعلیم و تربیت کودکان استثنایی باشند. ابتکار و خلاقیت و تسلط بر روش های تدریس و آموزش از اهمیت بسیار زیادی در این رشته برخوردار است.هدف از آموزش کودکان استثنایی فراهم ساختن فرصت های مناسب امکانات آموزشی ویژه برای این کودکان می باشد. 

دروس تخصصی این رشته شامل موارد زیر می باشد:
روش تدریس ریاضی
روش تدریس علوم تجربی و اجتماعی
بازی و حرکت درمانی 
فیزیولوژی
روش های مصاحبه و مشاوره
روش تدریس زبان فارسی
بازی و حرکت درمانی
اختلالات رفتاری و عاطفی
حرکات ورزشی و سرود های خاص
اصول بهداشت و کمک های اولیه
روانشناسی آموزش خواندن
تفاوت های فردی کودکان
آشنایی با طبیعت
مدیریت مراکز پیش دبستانی و دبستان
ادبیات کودکان
آشنایی با مفاهیم ریاضیات
کارورزی دبستان
تربیت بدنی

 موقعیت شغلی در ایران

دانش آموختگان این رشته می توانند بعنوان مربی یا دبیر در مدارس استثنایی و مراکز نگهداری کودکان عقب مانده فعالیت کنند. همچنین می توانند در موسسات مختلف از قبیل سازمان بهزیستی کشور و آموزش و پرورش بعنوان کارشناس گزینش و تشخیص کودکان مشغول شوند.

همچنین در صورت داشتن سرمایه لازم، می توانند با اخذ مجوز تاسیس مهد کودک و آمادگی در این زمینه بصورت خصوصی فعالیت کنند.

از جمله نهادهایی که فارغ التحصیلان این رشته توانایی کار دارند شامل موارد زیر می باشد:
جذب آموزش و پرورش
وزارت ارشاد
سازمان های مدیریت و برنامه ریزی برنامه و بودجه 
وزارت بهداشت
سازمان بهزیستی
 

منبع: حرف آخر