معرفی رشته زیست شناسی
رشته زیست شناسی یکی از زیرمجموعه های علوم تجربی می باشد و طیف گسترده ای از دانش های تجربی را در برمی گیرد. این رشته از دیرباز وجود داشته و بسیاری از پیشرفت های بشری حاصل تلاش زیست شناسان از گذشته های دور بوده است. دانشمندانی از جمله ابن سینا، آیورودا و جالینوس در گذشته در زمینه زیست شناسی به مطالعه و تحقیق می پرداختند. مطالعات زیست شناسان در زمینه مولکول ها، گیاهان، جانوران و همه موجودات زنده اطلاعات زیادی را در اختیار علوم مختلف قرار می دهد.
گرایش های رشته زیست شناسی
این رشته دارای پنج گرایش می باشد که عبارتند از:
گرایش عمومی
گرایش علوم جانوری
گرایش علوم گیاهی
گرایش زیست دریا
گرایش سلولی مولکولی
گرایش علوم جانوری
گرایش علوم جانوری همانطور که از نامش پیداست به مطالعه جانوران می پردازد و در سه حوزه علوم جانوری تکوینی ، فیزیولوژی جانوری و جانورشناسی فعالیت می کند که در مقاطع بالاتر بطور تخصصی مورد مطالعه قرار می گیرند.
گرایش علوم گیاهی
این گرایش صرفا به مطالعه گیاهان اولیه تا گیاهان امروزی می پردازد. علوم گیاهی دارای دو بخش سیستماتیک و فیزیولوژی می باشد. بخش فیزیولوژی به شناخت زندگی گیاهان و اندام های مختلف یک گیاه می پردازد و بخش سیستماتیک مربوط به اسامی و طبقه بندی گیاهان می باشد.
گرایش زیست دریا
گرایش زیست دریا جانوران و گیاهان آبزی را مورد مطالعه قرار می دهد و به بررسی خواص آبی، فعالیت های آبزی پروری و بیولوژی آبزیان می پردازد. علاوه براین گرایش زیست دریا آلودگی آب دریا و تاثیر آن برمحیط را نیز مطالعه می کند. رشته زیست دریا شامل 4 گرایش است که عبارتند از:
گرایش بوم شناسی دریا
گرایش جانوران دریا
گرایش گیاهان دریا
گرایش آلودگی دریا
گرایش سلولی مولکولی
واحد مطالعه در این رشته سلول ها و مولکول ها هستند و اجزای آن ها مانند DNA، RNA، پروتئین ها و نحوه پروتئین سازی بررسی می شود. با توجه به گستردگی نقش و کاربرد مولکول ها در زندگی بشری، زیست شناسی سلولی مولکولی جایگاه ویژه ای دارد. این رشته در مقطع کارشناسی دارای پنج گرایش به نام های زیر است:
گرایش میکروبیولوژی
گرایش بیوشیمی
گرایش زیست فناوری
گرایش علوم سلولی مولکولی
گرایش ژنتیک
واحد های درسی رشته زیست شناسی
دروس تخصصی: 78 واحد
دروس عمومی: 26 واحد
دروس پایه: 20 واحد
دروس اختیاری: 17 واحد
تعداد کل واحد ها: 141 واحد
دروس مورد مطالعه رشته زیست شناسی
دروس مشترک در گرایش‌های مختلف این رشته شامل موارد زیر می باشد:
اکولوژی
آمار زیستی
ریاضی
رشد و نمو گیاهی
زیست شناسی پرتوی
ژنتیک
بیوفیزیک
اکولوژی عملی
میکروبیولوژی
شیمی
بیوشیمی
شیمی آلی
تشریح و مرفولوژی گیاهی
فیزیک
فیزیولوژی گیاهی
فیزیولوژی جانوری
تکامل موجودات زنده
زیست سلولی و مولکولی
جانور شناسی
ویروس شناسی
جنین شناسی
ریخت‌زایی و اندام زایی در گیاهان
تالوفیت‌ها
بافت شناسی
سیستماتیک گیاهی
دروس تخصصی گرایش علوم جانوری
رفتارشناسی
حشره شناسی
جانورشناسی
فیزیولوژی مقایسه‌ای
زیست انگل‌ها
(بسیاری از دروس گرایش جانوری همراه با آزمایشگاه است)
دروس تخصصی گرایش علوم گیاهی
قارچ شناسی
اکولوژی گیاهی
متمم سیستماتیک گیاهی
اصول رده بندی گیاهان
انتقال مواد در گیاه
اکو فیزیولوژی گیاهی
ازدیاد گیاهان
دروس تخصصی گرایش زیست دریا
لیمنولوژی
اکولوژی آبزیان
اصول و تکثیر و پرورش آبزیان
ماهی شناسی
شناخت کف زیان
انگل‌ها و بیماری‌های انگلی آبزیان
(بسیاری از دروس گرایش زیست دریا همراه با آزمایشگاه است)
وضعیت ادامه تحصیل در رشته زیست شناسی
فارغ التحصیلان رشته زیست شناسی باتوجه به نوع گرایش خود می توانند در مقاطع بالاتر ادامه تحصیل دهند.
گرایش زیست شناسی جانوری
دانش آموختگان گرایش جانوری می توانند در گرایش های زیست شناسی سلولی و تکوینی، بیوسیستماتیک و فیزیولوژی جانوری در مقطع کارشناسی ارشد ادامه تحصیل دهند.
گرایش زیست شناسی گیاهی
فارغ التحصیلان این گرایش در مقطع کارشناسی ارشد می توانند در گرایش زیست شناسی تکوینی گیاهی، سیستماتیک و اکولوژی گیاهی و فیزیولوژی گیاهی ادامه تحصیل دهند.
گرایش زیست شناسی دریا
دانش آموختگان گرایش زیست دریا در مقطع کارشناسی ارشد می توانند در گرایش بوم شناسی دریا، جانوران دریا، گیاهان دریا و آلودگی دریا تحصیل کنند.
دانشگاه های پذیرنده رشته زیست شناسی
دانشگاه شهید بهشتی تهران
دانشگاه الزهرا (س) تهران
دانشگاه تهران
دانشگاه فردوسی مشهد
دانشگاه خوارزمی تهران
دانشگاه شاهد تهران
دانشگاه اصفهان
دانشگاه مازندران
دانشگاه شهید باهنر – کرمان
دانشگاه کاشان
دانشگاه تبریز
دانشگاه شهید چمران اهواز
دانشگاه شیراز
دانشگاه کردستان
دانشگاه یزد
دانشگاه مراغه
دانشگاه شهرکرد
دانشگاه قم
دانشگاه رازی کرمانشاه
دانشگاه ملایر
دانشگاه هرمزگان – بندرعباس
دانشگاه اراک
حکیم سبزواری – سبزوار
غیرانتفاعی آل طه – تهران(ویژه خواهران)
غیرانتفاعی شهید اشرفی اصفهانی – اصفهان
غیرانتفاعی کاویان – مشهد
غیرانتفاعی علم و فرهنگ – تهران
غیرانتفاعی دانش البرز- آبیک
مزایا و معایب رشته زیست شناسی
رشته زیست شناسی با حیوانات و طبیعت سروکار دارد. زیست شناسان زمان زیادی را صرف حضور و مشاهده در طبیعت می کنند و حضور در طبیعت باعث آرامش و دوری از محیط شلوغ شهر می شود. این رشته نسبت به رشته های پرطرفدار علوم تجربی از بازار کار چندان خوبی برخوردار نیست و کسب موقعیت شغلی مناسب بستگی به مهارت، دانش و توانایی فرد دارد. همچنین امکان ابتلا به بیماری، گزیرگی و بریدگی و برخورد با تشعشعات در هنگام کار با حیوانات وجود دارد.
وظایف زیست شناس
تجزیه و تحلیل و جمع آوری داده های بیولوژیکی در رابطه با روابط میان موجودات زنده و محیط آنها
پردازش، ذخیره سازی و تجزیه و تحلیل داده ها از رایانه ها برنامه ریزی و برخورداری از آنها
مطالعه درباره حیوانات آبزی و گیاهان و شرایط محیطی مؤثر ازجمله آلودگی یا رادیواکتیویته
برنامه ریزی و اجرای برنامه های تحقیق بیولوژیکی برای شرکت های تحقیقاتی ، صنایع پزشکی دولت یا شرکت های تولیدی
حفظ و توسعه ارتباطات و روابط كاری مؤثر با افراد و گروه ها ، آژانس ها و مردم برای تشویق راهكارهای مدیریت مشاركت یا توسعه اطلاعات و تفسیر یافته‌ها
نظارت بر فن آوران و تکنسین های بیولوژیکی و دیگر دانشمندان
بازار کار رشته زیست شناسی
برای فارغ التحصیلان رشته زیست شناسی فرصت های شغلی زیادی فراهم است. درحال حاضر زیست شناسی به یکی از مباحث استاندارد در آموزش مدارس تبدیل شده است. از جمله زمینه های شغلی مناسب در بخش خصوصی شرکت های داروسازی، مراقبت های بهداشتی، مدیریت و حفاظت از محیط زیست، باغ وحش ها، مراکز طبیعی، پارک ها، موزها، تدریس و پژوهش می باشد. همچنین برخی از مشاغل رشته زیست شناسی شامل موارد زیر می باشد:
تولید کننده محتوای تخصصی و علمی
تدریس دروس آزمایشگاهی مدارس و دانشگاه ها
تکنسین آزمایشگاه
کارخانه های تولید فراورده هایی غذایی ، آزمایشگاهی و دارویی
کارشناس آزمایشگاه های تشخیص طبی و تحقیقاتی
سازمان مربوط به حفاظت ازمحیط زیست
نماینده علمی در موسسات فروش و توزیع تجهیزات آزمایشگاهی و طبی و شرکت ها
