معرفی رشته علوم و مهندسی صنایع غذایی
امروزه دو رشته مستقل در حوزه صنایع غذایی در مقطع کارشناسی ارائه می شود که شامل رشته علوم و صنایع غذایی و رشته مهندسی علوم و صنایع غذایی(کشاورزی) می شود. هر دو رشته زیرگروه آزمایشی علوم تجربی هستند با این تفاوت که پذیرش رشته صنایع غذایی بصورت کشوری و پذیرش رشته مهندسی صنایع غذایی زیر شاخه کشاورزی، بصورت قطبی است. در این مطلب بیشتر به معرفی رشته علوم و مهندسی صنایع غذایی پرداخته می شود. هدف رشته علوم و مهندسی صنایع غذایی تولید، برداشت و فراوری مواد خام دامی و گیاهی و حفظ کیفیت آن هاست. همچنین امکان ادامه تحصیل در این رشته در بهترین کشور های دنیا از جمله چین، سوئد، آمریکا، هلند و.. وجود دارد. در بسیاری از کشورها مهندسان صنایع غذایی از درامد خوبی برخوردارند.
دروس رشته مهندسی صنایع غذایی
دروس عمومی این رشته شامل موارد زیر می باشد:
طرح و اقتصاد مهندسی
برنامه نویسی و شناخت کامپیوتر
موازنه انرژی و مواد
شیمی تجزیه
کاربرد ریاضیات در مهندسی شیمی
شیمی عمومی
ترمودینامیک
انتقال حرارت
پروژه یا طراحی پروژه
کنترل فرآیندها
انتقال جرم
شیمی فیزیک
استاتیک و مقاومت مصالح
عملیات واحد
شیمی آلی
معادلات دیفرانسیل
ریاضیات عمومی
ریاضیات مهندسی
فیزیک
نقشه کشی صنعتی
مکانیک سیالات
کارگاه
دروس تخصصی رشته علوم و مهندسی صنایع غذایی
از دروس تخصصی این رشته می توان موارد زیر را نام برد:
میکروبیولوژی مواد غذایی
تغذیه و بهداشت
بیوشیمی مواد غذایی
شیمی مواد غذایی
میکروبیولوژی عمومی
گرایش های رشته مهندسی صنایع غذایی در مقطع کارشناسی
این رشته در مقطع کارشناسی بصورت عمومی ارائه می شود و گرایش خاصی ندارد.
گرایش رشته مهندسی صنایع غذایی در مقطع کارشناسی ارشد
این رشته در مقطع کارشناسی ارشد دارای 4 گرایش می باشد.
زیست فناوری مواد غذایی: این گرایش یکی از شاخه های نوین علوم و صنایع غذایی است و دانشجویان این گرایش چگونگی به کار گیری تکنیک های زیست فناوری در ایجاد بو و مزه و تغییر بافت مواد غذایی خام را می اموزند.
مهندس صنایع غذایی: فارغ التحصیلان این گرایش اغلب با عنوان مهندس صنعت غذا شناخته می شوند و در زمینه بهینه سازی و مدل سازی فرایند ها و تجهیزات مهارت کسب می کنند.
شیمی مواد غذایی: هدف این گرایش بر تحقیقات بنیادی و توسعه ای مرتبط با فرایند ها ی تولید و بسته بندی مواد غذایی است.
فناوری مواد غذایی: دانش آموختگان این رشته به کسب مهارت در برنامه ریزی و توسعه خطوط تولید و سامانه های صنایع غذایی و طراحی تجهیزات و ماشین های فراوری و تولید مواد غذایی می پردازند.
گرایش رشته صنایع غذایی در مقطع کارشناسی ارشد
از گرایش های رشته صنایع غذایی در مقاطع بالاتر می توان موارد زیر را نام برد:
علوم و صنایع غذایی
کنترل کیفی و بهداشت
میکروب شناسی مواد غذایی
بهداشت و ایمنی مواد غذایی
توانایی لازم برای ورود به رشته علوم و مهندسی صنایع غذایی
افردی که قصد انتخاب این رشته برای ادامه تحصیل را دارند باید به دروس شیمی، ریاضی و زیست علاقه داشته باشند. از انجاییکه این رشته با سلامت انسان ها در ارتباط است فرد باید مسئولیت پذیری بالایی داشته باشد. از توانایی های دیگر این رشته می توان علاقه به کار تیمی، توانایی کار در کارخانه های خارج از شهر، صبور بودن، داشتن تمرکز و دقت بالا را نام برد.
برای موفقیت در رشته علوم و مهندسی صنایع غذایی نمیتوان تنها به دروس تئوری دانشگاه بسنده کرد و باید مهارت و توانایی های زیادی بصورت عملی فرا گرفته شود. بعنوان مثال برای تبدیل شدن به یک مسئول فنی موفق باید علاوه بر یادگیری دروس تئوری مهارت های زیر کسب شود:
به روز بودن همیشگی به کمک بهره‌گیری از پایگاه‌های اطلاعاتی موثق
توانایی درارتباط و گفت و گو با کارفرمایان، کارگران و سازمان ها
مهارت‌های مرتبط با کارآفرینی، به ویژه بازاریابی و فروش
توانایی راهنمایی و آموزش دیگران
آشنایی از استانداردهای ملی و جهانی
وظایف مهندس علوم و صنایع غذایی
دانش بالا در شیمی، زیست شناسی و ریاضی
آزمایش سلامت و کیفیت مواد غذایی
توان جسمی مناسب
رعایت دقیق کلیه دستور العمل های بهداشتی
اصلاح مواد غذایی مانند تولید محصولات فاقد چربی
آشنایی با مقررات و اصول در حوزه بهداشت و کیفیت
یافتن راه های گوناگون تولید مواد خوراکی با کمترین هزینه و کمترین زمان
تهیه اطلاعات غذایی درست و صحیح برای برچسب های محصولات
علاقه به کار در حوزه تولید مواد غذایی
مطاله برروی مواد تشکیل دهنده جدید برای رسیدن به ترکیب غذایی جدید
انجام تغییرات و بهبود شاخص های سلامتی مواد خوراکی به طور مثال تهیه مواد نوشیدنی بدون قند
انجام آزمایشات لازم و تولید نمونه محصولات
کنترل کیفیت و بهداشت مواد غذایی
مزایا و معایب رشته علوم و مهندسی صنایع غذایی
این رشته از بازار کار خوبی برخوردار است و امکان رشد و پیشرفت در رشته علوم مهندسی صنایع غذایی فراهم است. از معایب این رشته می توان به کار در کارخانه و آلوگی صوتی ماشین آلات اشاره کرد.
بازار کار رشته علوم و مهندسی صنایع غذایی
فارغ التحصیلان این رشته اغلب به عنوان مسئول کنترل کیفی، مسئول فنی، مدیر واحد های نگهداری و فراوری صنایع غذایی، مسئول آزمایشگاه و مدیر تولید در کارخانه های صنایع غذایی مشغول یه کار می شوند. بعنوان مثال دانش آموختگان گرایش فناوری مواد غذایی می توانند در زمینه های شغلی زیر فعالیت کنند:
کارشناس برای همکاری و کمک در حوزه آموزش و پژوهش
کارشناس متخصص برای کمک در برنامه‌ریزی و توسعه خطوط تولید و سامانه‌های صنایع غذایی
کارشناس طراح ماشن الات و تجهیزات تولید مواد غذایی
همچنین امکان استخدام در برخی سازمان ها و ارگان ها وجود دارد که شامل موارد زیر می باشد:
وزارت جهاد سازندگی:
شرکت خدمات مهندسی جهاد سازندگی
شرکت سهامی شیر ایران
سازمان امور عشایر ایران
شرکت سهامی شیلات ایران
وزارت کشاورزی:
سازمان چای کشور
مؤسسه مهندسی و زراعی
شرکت خدمات حمایتی کشاورزی
وزارت بازرگانی:
سازمان بازرسی و نظارت بر توزیع کالا
سازمان گسترش خدمات بازرگانی
مرکزتوسعه صادرات ایران
سازمان غله کشور
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشور:
سازمان تأمین اجتماعی
سازمان بهزیستی کشور
انستیتو تحقیقات تغذیه‌ای و صنایع غذایی کشور
وزارت جهاد سازندگی:
انستیتو پاستور ایران
شرکت سهامی شیر ایران
شرکت سهامی شیلات ایران
شرکت خدمات مهندسی جهاد سازندگی
سازمان امور عشایر ایران
مبینا
