رشته علوم تغذیه یکی از شاخه های علوم تجربی در زیرگروه یک است. پذیرش رشته علوم تغذیه بومی نیست و کشوری است. در چندین دهه اخیر با اهمیت یافتن تغذیه و تاثیر آن بر جسم و روح انسان، محبوبیت یافته است.ما در حرف آخر اطلاعات جامعی از این رشته برای شما داوطلبان عزیز جمع آوری کردیم تا برای انتخاب رشته بهترین تصمیم را بگیرید.
تاریخچه علوم تغذیه
تغذیه و اهمیت آن به مثابه یک علم، از اوایل قرن هیجدهم و با گسترش شهرنشینی شکل گرفت. اما از دیرباز نیز در برخی از مناطق جهان و در بین تمدن های اولیه نیز، تغذیه جایگاه ویژه ای داشته است. مثلا تاریخ نشان می دهد که در حدود 6 هزار سال قبل از میلاد مسیح در ایران کشاورزی وجود داشته است و ایرانیان به غذای خود اهمیت می داده اند. یونانی ها نیز به غذای خود بسیار اهمیت می دادند و معتقد بودند :«برای تقویت روح هرگز جسم را نباید فراموش کرد و باید مردم را با ورزش و غذای مناسب تربیت کرد». لوح اولین رژیم غذایی در سال 1900 قبل میلاد مسیح در سومر یافت شده است. تا مدت ها جهان از نظریات دانشمندان اسلامی در علم تغذیه بهره می بردند تا اینکه لاوازیه – پدر علم تغذیه – توانست پروتئین، کربوهیدرات و چربی غذا ها را کشف کند.
از نیمه قرن بیستم نیز علوم تغذیه وارد دانشگاه ها شد و مسائل آن به صورت علمی به دانشجویان آموخته می شد.
در سال 1340 آموزشگاه عالی علوم تغذیه نیز تاسیس شد و پذیرش دانشجو را آغاز کرد و تاکنون تربیت دانشجویان علوم تغذیه ادامه دارد. به تدریج این رشته در دانشگاه های دیگر کشور گسترش یافت و مقاطع تحصیلی کارشناسی ارشد و دکتری علوم تغذیه به آن اضافه شد.
آشنایی با رشته علوم تغذیه
دانشجویان رشته علوم تغذیه در دوران خود با مباحثی نظیر ارزیابی ارزش های غذایی ، چگونگی تغذیه ی مناسب برای بهبود یافتن بیماران ، کمک به حفظ سلامت افراد، رژیم درمانی، ارزش مواد غذایی در روند سلامت انسان، پیشگیری و کنترل بیماری ها می پردازد و می توان متخصصان تغذیه را در زیر مجموعه رشته های علوم پزشکی قرار داد. به طور کل می توان گفت هدف رشته علوم تغذیه تغییر سبک زندگی انسان ها در زندگی برای حفظ سلامتی آن هاست. رشته علوم تغذیه در مقطع کارشناسی دارای تو شاخه و گرایش اصلی است.
زیرشاخه های علوم تغذیه:
تغذیه انسانی: تغذیه گروه های مختلف جامعه مثل سالمندان و معلولین و....
تغذیه بالینی: تغذیه بالینی بیماران بستری شده و سرپایی و مشاوره غذایی به مراجعینی که به دلایل گوناگون مثل رژیم غذایی به متخصص تغذیه مراجعه می کنند.
وظایف متخصص تغذیه
مهم ترین وظایف کارشناس و متخصص تغذیه عبارتند از؛
آگاهی از جدیدترین اطلاعات و آخرین تحقیقات مربوط به علم تغذیه
ارائه توضیحات کافی در خصوص مسائل مرتبط با تغذیه و رژیم درمانی به مراجعه کنندگان
ارائه برنامه غذایی مناسب به مراجعان
ارزیابی اثرات برنامه غذایی و تغییر برنامه های غذایی در صورت لزوم
تشخیص مشکلات تغذیه ای
ارائه برنامه و دستورالعمل برای افزایش ارزش غذایی مواد غذایی
ارزیابی ارزش های مواد غذایی
رشته علوم تغذیه برای چه کسانی مناسب است؟
اولین اصل در انتخاب رشته علاقه مندی است و رشته علوم تغذیه نیز از این اصل مستثناء نیست. متخصصان علوم تغذیه باید روابط عمومی بالایی داشته باشند و بتوانند با بیماران و مراجعه کنندگان ارتباط بگیرند.
علاوه بر این آن ها باید بتوانند مراجع و بیمار خود را درباره عمل به رژیم غذایی متقاعد کنند. همچنین برای ایجاد انگیزه در بیماران آن ها باید تا حدودی با اصول روانشناسی آشنا باشند و از آن بهره ببرند. همچنین علوم تغذیه دانشی چند بعدی است، پس لازم است کارشناسان علوم تغذیه درباره علوم گوناگون مثل بیوشیمی، بیولوژی، روانشناسی، بهداشت، شیمی مواد غذایی و ... اطلاعات کافی داشته باشند. با وجود این در شرایط کنونی معمولا خانم ها به رشته علوم تغذیه بیش از آقایان رغبت نشان می دهند.
ادامه تحصیل در رشته علوم تغذیه
افرادی که در مقطع کارشناسی علوم تغذیه تحصیل می کنند می توانند در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا نیز ادامه تحصیل دهند. علوم تغذیه در مقطع کارشناسی ارشد 32 واحد درسی دارد که 20 واحد آن تخصصی اجباری و شش واحد آن تخصصی اختیاری و 6 واحد پایان نامه است. دانشگاه مانند دانشگاه های زیر رشته علوم تغذیه دانشجو میپذیرند :
دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
دانشگاه علوم پزشکی اهواز
دانشگاه علوم پزشکی ارومیه
دانشگاه علوم پزشکی تبریز
دانشگاه علوم پزشکی تهران
دانشگاه علوم پزشکی شیراز
دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
دانشگاه علوم پزشکی مشهد
دانشگاه علوم پزشکی ایران
دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه
دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات
افرادی که علاقه دارند در مقطع دکتری رشته علوم تغذیه ادامه تحصیل دهند می توانند در گرایشهای زیر به ادامه تحصیل بپردازند:
علوم تغذیه
سیاست های غذا و تغذیه
بیوشیمی بالینی، سالمند شناسی
نانو فناوری پزشکی
انفورماتیک پزشکی
سلامت در بلایا و فوریتها
سلامت و رفاه اجتماعی
اپیدمیولوژی
مددکاری اجتماعی
گفتار درمانی
بازار کار و درآمد رشته علوم تغذیه
با توجه به شرایط بازار کار کشور، در صورت داشتن مهارت و آوازه خوب رشته علوم تغذیه می تواند از بازار کار خوبی برخوردار باشد. دانشجویان علوم تغذیه بعد از اتمام تحصیل خود می توانند در مراکزدرمانی نظیر بیمارستان های دولتی با خصوصی، درمانگاه ها، کلینیک های رژیم درمانی مشغول به کار شوند. از آن جایی که بین رشته های پزشکی و تغذیه ارتباط تنگاتنگی وجود دارد، متخصصان تغذیه می توانند با پزشکان حوزه های مختلف از جمله پزشکان غدد داخلی همکاری کنند.
همچنین کارشناسان علوم تغذیه می توانند در مراکز تحقیقاتی، بخش کنترل کیفی کارخانه های صنایع غذایی،آزمایشگاه ها، شرکت های دارویی و بازاریابی دارویی یا مکمل های غذایی به پزشکان یا داروخانه ها، سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی مشغول به کار شوند یا به طور تخصصی به ورزشکاران رژیم های غذایی خاص بدهد. علاوه بر این کارشناسان تغذیه می توانند با داشتن 3 سال سابقه کار بالینی و اخذ مجوز و شرایط مالی مناسب، مطب خود را تاسیس کنند و به طور خصوصی به فعالیت بپردازند.
درآمد رشته علوم تغذیه متغیر است و بستگی به مهارت و محل کار متخصص تغذیه دارد. کارشناسان علوم تغذیه که در بخش های دولتی کار می کنند طبق مصوب وزارت کار است. اما در مراکز خصوصی و مطب درآمد متخصصان تغذیه بیشتر است.
وضعیت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر
فارغ التحصیلان رشته علوم تغذیه بعد از اتمام دوره کارشناسی می توانند به دو شکل ادامه تحصیل بدهند که عبارتند از؛
مقطع کارشناسی ارشد و دکتری علوم تغذیه وجود دارد و دانش آموختگان دوره کارشناسی علوم تغذیه می توانند در دوره های بالاتر علوم تغذیه ادامه تحصیل دهند.
فارغ التحصیلان کارشناسی علوم تغذیه می توانند در بعضی رشته های زیر مجموعه علوم پزشکی شامل رشته بهداشت و ایمنی مواد غذایی ، رشته مهندسی پزشکی (بیوالکتریک)، رشته مهندسی پزشکی (زیست مواد)، رشته اپیدمیولوژی، رشته علوم بهداشتی در تغذیه، رشته اقتصاد بهداشت، رشته انفورماتیک پزشکی، رشته ژنتیک انسانی، رشته آمار زیستی، رشته بیوشیمی بالینی، رشته سلامت سالمندی، رشته ارزیابی فناوری سلامت، رشته علوم و صنایع غذایی، رشته فناوری اطلاعات سلامت، رشته میکروب شناسی مواد غذایی، رشته کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی، رشته مدیریت خدمات بهداشتی درمانی، رشته نانوتکنولوژی پزشکی، رشته زیست فناوری پزشکی، رشته رفاه اجتماعی، علوم تغذیه در بحران و حوادث غیر مترقبه، کنترل مواد خوراکی و آشامیدنی، تاریخ علوم پزشکی، آموزش پزشکی، برنامه ریزی یادگیری الکترونیکی در علوم پزشکی ، سم شناسی، ترکیبات طبیعی و دارویی دریایی، علوم تشریحی، تغذیه بالینی، تکنولوژی آموزشی در علوم پزشکی، ژورنالیسم پزشکی ادامه تحصیل دهند.
