معرفی رشته علوم آزمایشگاهی دامپزشکی
این رشته در زیر گروه 1 رشته علوم تجربی قرار دارد و رشته ای نوپا به حساب می آید. این رشته بر اساس نیاز آزمایشگاه ها و موسسات تحقیقاتی در دانشگاه های علوم پزشکی آموزش داده می شود.
هدف این رشته تربیت کارشناسانی است که توانایی انجام آزمایش های مخصوصی را کسب کنند. این آزمایشات عبارتند از:
باکتری شناسی
سم شناسی
انگل شناسی
ویروس شناسی
آسیب شناسی
هماتولوژی
بیوشیمیایی
آزمایشات بیوفیزیکی
تجزیه مواد خوراکی
دوره تحصیل رشته علوم آزمایشگاهی دامپزشکی
طول دوره تحصیل در این رشته در مقطع کارشناسی پیوسته 4 سال و در مقطع کارشناسی ناپیوسته 2 سال است. پذیرش دانشجو در این رشته در دانشگاه دولتی بصورت روزانه و شبانه وهمچنین در دانشگاه آزاد صورت می گیرد.
دروس عمومی این رشته شامل موارد زیر می باشد:
تاریخ اسلام
تفسیر موضوعی نهج البلاغه
انقلاب اسلامی
تربیت بدنی 2
اندیشه اسلامی2
دروس پایه رشته علوم آزمایشگاهی دامپزشکی
دروس پایه این رشته عبارتند از:
بافت شناسی
آمارحیاتی
بیوشیمی-2
دروس اصلی رشته علوم آزمایشگاهی دامپزشکی
از دروس اصلی این رشته می توان موارد زیر را نام برد:
تجزیه خوراک دام وطیور
سم شناسی
ویروس شناسی
باکتری شناسی عمومی
باکتری شناسی اختصاصی
انگل شناسی 1 تک یاخته و بندپایان
انگل شناسی 2 کرم ها
ایمنی و سرم شناسی
آسیب شناسی
قارچ شناسی
دروس تخصصی رشته علوم آزمایشگاهی دامپزشکی
زبان تخصصی
اصول تکنیکهای اختصاصی انگل شناسی
اصول تکنیک های تهیه نمونه های تشریحی
بهداشت و کنترل کیفی مواد غذایی
اصول تکنیک های اختصاصی میکروبیولوژی
اصول کاربا میکروسکوپ الکترونی
اصول تغذیه دام
مدیریت آزمایشگاه
کلینیکال پاتولوژی
دروس کارورزی رشته علوم آزمایشگاهی دامپزشکی
دروس کارورزی این رشته در زیر ذکر شده است:
کارآموزی ـ انگل شناسی و قارچ شناسی
کارآموزی - آسیب شناسی
کارآموزی ـ کلینیکال پاتولوژی
کارآموزی ـ میکروبیولوژی
کارآموزی ـ تجزیه خوراک دام وطیور
کارآموزی ـ بهداشت و کنترل کیفی مواد غذایی
دانشگاه های پذیرنده رشته علوم آزمایشگاهی دامپزشکی
این رشته در دانشگاه های روزانه، نوبت دوم و دانشگاه آزاد ارائه می شود
دانشگاه بوعلي سينا – همدان – روزانه
دانشگاه تخصصی ّفناوري هاي نوين آمل – روزانه
دانشگاه تخصصی فناوري هاي نوين آمل – نوبت دوم
دانشگاه تبریز – روزانه
دانشگاه تبریز – نوبت دوم
دانشگاه اردكان – روزانه
دانشگاه اردكان – نوبت دوم
دانشگاه رازي – كرمانشاه – روزانه
دانشگاه رازي – كرمانشاه – نوبت دوم
دانشگاه ايلام – روزانه
دانشگاه ايلام – شبانه
دانشگاه زابل – روزانه
دانشگاه فردوسي مشهد – روزانه
دانشگاه فردوسي مشهد – نوبت دوم
دانشگاه سمنان – روزانه
دانشگاه سمنان – نوبت دوم
دانشگاه لرستان – خرم آباد – روزانه
دانشگاه كردستان – سنندج – روزانه
اهمیت و ضرورت ایجاد رشته علوم آزمایشگاهی دامپزشکی
امروزه این رشته در علوم پرشکی از اهمیت بالایی برخوردار است. ضرورت ایجاد این رشته به علت عوامل زیر می باشد:
نیاز موسسات تحقیقاتی علوم دامپزشکی
نیاز آزمایشگاه های بخش خصوصی
نیاز آزمایشگاه های مراکز دامپزشکی استان
نیاز آزمایشگاه های دانشکده ها و آموزشکده های دامپزشکی کشور
تجهیزات علوم آزمایشگاهی دامپزشکی
تجهیزات مورد نیاز در آموزش این رشته عبارتند از:
انکوباتور
سانتریفیوژ
دستگاه استرتوتکس
سانتریفیوژ
اتوآنالیزور اتولپ
دستگاه یونوفوریس
سل کانتر
دستگاه استرتوتکس
دستگاه کشنده میکروالکترو
اسپکتروفتومتر
دستگاه استریل خشک
شیکر ملانژور
توانایی و مهارت های رشته علوم آزمایشگاهی دامپزشکی
برای موفقیت در این رشته علاقه به درس شیمی و زیست شناسی امری ضروری است. افرادی که تمایل به ادامه تحصیل در این رشته دارند نباید نسبت به فعالیت های آزمایشگاهی و عملی حساسیتی داشته باشند زیرا کارشناس علوم آزمایشگاهی در آزمایشگاه ها مشغول به کار شده و با تجهیزات آزمایشگاهی، نمونه های آزمایشگاهی و گزارش های پزشکی سروکار دارد. از آنجایی که ممکن است کارشناسان این رشته کارهایی مانند خون گیری یا دریافت نمونه های آزمایشگاهی را انجام دهند، داشتن روحیه بالا از ملزومات این رشته است.
وظایف کارشناس علوم آزمایشگاهی دامپزشکی
وظایف کارشناس این رشته شامل موارد زیر می باشد:
آماده سازی دستگاه ها و انجام آزمایشات مربوط به دروس عملی دانشجویان دانشکده ها و آموزشکده های دامپزشکی کشور
انجام آزمایش های مختلف در رابطه با انجام طرح های تحقیقاتی در مراکز آموزشی و پژوهشی
مدیریت اداری و فنی آزمایشگاه های دامپزشکی تحت نظارت علمی دامپزشکان
انجام آزمایشات مختلف در رابطه با پیشگیری ، تشخیص و ریشه کنی بیماری های دامی در بخش های خصوصی یا دولتی
مزایا و معایب رشته علوم آزمایشگاهی دامپزشکی
از مزایای این رشته می توان گفت که هدف اصلی آموزش و یادگیری رشته علوم آزمایشگاهی دامپزشکی درمان حیوانات نیست بلکه تامین بهداشت و مواد غذایی برای انسان هاست. همچنین این رشته در پیشگیری از بیماری هایی که می توانند بهداشت عمومی یک جامعه را به خطر بیندازد مانند بیماری های مشترک بین حیوان و انسان نقش بسیار مهمی ایفا می کند.
این رشته از نظر پزشکان پاتولوژیست و دکترهای علوم آزمایشگاهی و اصولا در آزمایشگاه های تشخیص طبی جایگاهی ندارند و به همین دلیل بازار کار نامناسب این رشته از معایب آن به حساب می آید. همچنین از نظر ادامه تحصیل؛ درعلوم آزمایشگاهی پزشکی فقط انسان را مطالعه می کنند و دغدغه اشتغال هم عمدتاً ندارند در حالیکه؛ کارشناسان علوم آزمایشگاهی با در نظر گرفتن بازار کار نامناسب و گذراندن واحدهای درسی سنگین در مقاطع کاردانی و کارشناسی ناپیوسته به مطالعات آزمایشگاهی سلامت و بیماری حداقل پنج نوع حیوان اهلی با موارد استثنا مانند شتر و فیل می پردازند که بسیار دشوار است. همچنین برای ادامه تحصیل در این رشته فارغ التحصیلان اجازه آزمون در تمام رشته ها را ندارند و تنها چهار یا پنج رشته ی مشخص در علوم پایه پزشکی وجود دارد که امکان ادامه تحصیل برای این افراد وجود دارد.
بازار کار رشته دانشگاهی علوم آزمایشگاهی دامپزشکی
بازار کار و آینده شغلی این رشته در کشور ایران دارای شرایط مناسبی نمی باشد و دانش آموختگان این رشته نمی توانند به تنهایی کار کنند و حتما باید زیرنظر دامپزشکان مشغول به کار شوند. در هر گرایش رشته دانشگاهی علوم آزمایشگاهی دامپزشکی بازار کار متفاوتی وجود دارد. بعنوان مثال :
فارغ التحصیلانی که دوره تحصیل خود را در گرایش قارچ شناسی و باکتری شناسی گذراندند می توانند در مراکز بهداشتی و درمانی فعالیت نمایند
دانش آموختگان گرایش انگل شناسی می توانند به عنوان کارشناس آزمایشگاه تشخیص طبی فعالیت داشته باشند
افرادی که در گرایش ژنتیک انسانی تحصیل کردند می توانند به عنوان استاد دانشگاه یا پژوهشگر فعالیت کنند
کارشناسان رشته علوم آزمایشگاهی دامپزشکی می توانند با ادامه تحصیلات مجوز تأسیس آزمایشگاه شخصی را دریافت کنند
مهدی
