یکی از دانشگاه‌های وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ایران می باشد که پیش از دههٔ بیست خورشیدی، پیشنهاد بنیانگذاری آن داده شد. دانشگاه فردوسی مشهد سومین دانشگاه قدیمی ایران است؛ که در سال ۱۳۹۸ هفتادساله شد. در زمان پهلوی، فعالیت این دانششگاه از نظر علمی و آکادمیک زیر نظر دانشگاه جرج‌تاون آمریکا بوده است.
تاریخچه دانشگاه فردوسی مشهد
اولین قدم تأسیس سومین دانشگاه ایران در مشهد، با تبدیل آموزشگاه عالی بهداری در سال ۱۳۲۸ به دانشکده پزشکی، برداشته شد. دانشکده ادبیات آن نیز در سال ۱۳۳۴ با پنج رشته جداگانه تأسیس شد. دانشکده های معقول و منقول (الهیات)، دانشکده دندانپزشکی، دانشکده علوم، دانشکده علوم دارویی و تغذیه، دوره شبانه، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشکده مهندسی، دانشکده کشاورزی، مؤسسه بینایی سنجی، دبیرستان دانشگاه و مرکز تعلیمات به ترتیب به مجموعه دانشگاه اضافه شدند. نام این دانشگاه از سال ۱۳۵۳ با انتخاب مهدی رضایی به «دانشگاه فردوسی» تغییر نام یافت.
پس از انقلاب اسلامی با تغییر در برخی واحدها و تفکیک دانشگاه علوم پزشکی از دانشگاه فردوسی مشهد، واحد های زیر به تدریج به مجموعه واحدهای این دانشگاه اضافه شدند:
دانشکده علوم اداری و اقتصادی ، دانشکده دامپزشکی ، دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی ، دانشکده علوم ریاضی ، مرکز تحقیقات زمین لرزه‌شناسی ، دانشکده هنر نیشابور ، پژوهشکده علوم گیاهی ، کالج دانشگاه ، دانشکده منابع طبیعی وآموزشکده کشاورزی شیروان ، محیط زیست و دانشکده معماری و شهرسازی.
واحدها و دانشکده‌ها
- معاونت برنامه‌ریزی و توسعه منابع دانشگاه فردوسی مشهد
- معاونت فرهنگی و اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد
- دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی
- الهیات
- دامپزشکی
- علوم اداری و اقتصاد
- علوم پایه
- علوم تربیتی و روانشناسی
- منابع طبیعی و محیط زیست
- هنر
- آموزشکده شیروان
- پژوهشکده علوم گیاهی
- واحد بین‌الملل دانشگاه فردوسی
- تربیت بدنی و علوم ورزشی
- علوم ریاضی
- کشاورزی
- دانشکده مهندسی، وبگاه
- معماری و شهرسازی
- گروه پژوهشی جونده‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد
- پژوهشکده هوا خورشید
دانشکده علوم اداری و اقتصادی
هدف دانشکده علوم اداری و اقتصادی این دانشگاه، تأمین و تربیت نیروی انسانی متخصص کشور است که در سال ۱۳۶۶ تأسیس شد. زمینه فعالیت های این دانشکده، اقتصاد، حسابداری، حقوق و علوم سیاسی، مدیریت می باشد. در آغاز فعالیت های آموزشی این دانشکده در سه رشته کارشناسی: حسابداری، اقتصاد بازرگانی و مدیریت بازرگانی و با پذیرش۱۲۰ دانشجو از مهرماه سال ۱۳۶۷ بود. به ترتیب رشته‌های کارشناسی حقوق، اقتصادنظری و مدیریت دولتی
در سال های بعد از آن، به رشته‌های قبلی این دانشکده اضافه شدند. در سال 1373 با تأسیس دوره‌های کارشناسی ارشد علوم اقتصادی و کارشناسی‌ارشد معادل توسعه اقتصادی وبرنامه ریزی، توسعه فعالیت‌های آموزشی، پژوهشی این دانشکده ادامه یافت.
ایجاد دوره های روزانه کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی در سال های 1373 و 1374 و ایجاد دوره شباه رشته های کارشناسی مدیریت بازرگانی در سال 1376 و رشته علوم سیاسی در سال تحصیلی 1378 گسترش بیشتری در فعالیت های آموزشی دانشکده علوم اداری و اقتصادی پدید آمد.
بعد از آن، در سال 1383 کارشناسی ارشد حسابداری، در سال 1385 کارشناسی ارشد حقوق (گرایش جزا و جرم شناسی) و کارشناسی ارشد علوم سیاسی، در سال 1386 دکترای علوم اقتصادی وکارشناسی ارشد مدیریت صنعتی در و در سال 1387 کارشناسی ارشد اقتصاد انرژی و دکترای مدیریت در دو گرایش رفتارسازمانی ومنابع انسانی، نیز به دوره‌های تحصیلات تکمیلی این دانشکده اضافه شدند. تعداد ۲۱۰۰ نفردانشجوی دختر و پسر در دوره‌های کارشناسی (روزانه و شبانه)، کارشناسی ارشد و دکترای این دانشکده، در حال حاضر مشغول به‌تحصیل می باشند.
دانشکده مهندسی
دانشکده مهندسی دانشگاه فردوسی، با هدف ایجاد یک قطب مهندسی قوی و مناسب در شرق ایران و ایجاد امکانات و شرایط مناسب برای پرورش استعدادهای فنی جوانان، تأمین نیروی انسانی متخصص، اجرای طرح های صنعتی و استقلال علمی و صنعتی کشور و براساس مصوبه یکصد و چهارمین نشست شورای گسترش آموزش‌عالی مورخ 5اسفند 1353 تأسیس شد.
این دانشکده با پذیرش 30 دانشجو در رشته برق و 30 دانشجو در رشته مکانیک، در مهرماه 1354 فعالیت خود را آغاز کرد ولی رشته مهندسی برق آن، به دلیل عدم تأمین کادر آموزشی، تعطیل شد و دانشجویان این رشته به سایر دانشگاهها منتقل شدند و بعدها پس از تأمین کادر آموزشی از سال 1358 بار دیگر فعالیت رشته مهندسی در رشته الکترونیک آغاز گردید.
با ادغام دانشکده مهندسی ودانشگاه کار و پیشه شاخه مشهد و پس از انقلاب فرهنگی در سال 1359 و تعداد اعضای هیات علمی و دانشجویان آن به یکباره افزایش چشمگیری یافت. پیش از این تاریخ دانشکده مهندسی دانشگاه کار و پیشه، در سه رشته «الکترونیک»، «الکتروتکنیک» و «راه و ساختمان» فعالیت آموزشی چشمگیری داشت.
در سال 1367 گروه کامپیوتر در دانشکده علوم تاسیس و یک سال بعد به دانشکده مهندسی ملحق شد. گروه مهندسی شیمی در سال 1370 و دو سال پس از آن گروه مهندسی متالورژی و مواد تاسیس و گروه مهندسی صنایع نیز در سال 1385 به گروه های آموزشی دانشکده اضافه شد.
در حال حاضر این دانشکده، با داشتن 124 عضوهیات علمی مجرب و بیش از 3274 دانشجوی کارشناسی، 707 دانشجوی کارشناسی ارشد، 221 دانشجوی دکتری در 7 رشته و 37 گرایش با امکانات و تجهیزات کارگاهی، آزمایشگاهی و تحقیقاتی قابل ملاحظه از جمله دانشکده‌های معتبر و قوی فنی و مهندسی در سطح کشور است و قطب مهندسی در شرق کشور محسوب می شود. زیربنای این دانشکده حدود 48 هزار مترمربع است که به فضاهای آموزشی، اداری خدماتی، کارگاهی اختصاص داده شده است.
رشته های تحصیلی موجود در دانشکده مهندسی
- مهندسی برق
- مهندسی مکانیک
- مهندسی عمران
- مهندسی کامپیوتر
- مهندسی شیمی
- مهندسی صنایع
- مهندسی مواد
دانشکده علوم پایه
در سال ۱۳۴۰ دانشکده علوم دانشگاه فردوسی تأسیس شد که پذیرش دانشجو در رشته ریاضی - فیزیک در این دانشکده از سال ۱۳۴۱ آغاز شد. اما در سال ۱۳۴۴ رشته‌ریاضی - فیزیک منحل و با پذیرش ۵۰ دانشجو در رشته‌های ریاضی، فیزیک و شیمی در هر گروه، این رشته ها جایگزین آن شدند. در سال ۱۳۴۶ رشته‌های زمین‌شناسی و زیست‌شناسی تاسیس گردیدند. هم چنین رشته آمار که قبلاً با ریاضی مشترک بود در سال ۱۳۶۷ به‌طور مستقل اقدام به پذیرش دانشجو نمود. رشته‌کامپیوترنیز در سال ۱۳۶۸ از گروه ریاضی جدا شد و به صورت مستقل تشکیل و به دانشکده مهندسی منتقل شد. طرح تأسیس دانشکده‌علوم ریاضی در سال 1375 به تصویب رسید واین دانشکده به‌طور رشته‌ای جداگانه در سال ۱۳۷۶شروع به فعالیت کرد.
دانشکده علوم پایه در حال حاضردارای چهارگروه آموزشی زیر است:
زمین‌شناسی، شیمی، زیست‌شناسی و فیزیک.
این دانشکده بالغ بر 88 نفر اعضای هیأت علمی دارد و تعداد کارکنان آن ۱۱۷ تن می باشد. تعداد دانشجویان این دانشکده در حال حاضر (نیمسال اول ۸۷-۱۳۸۶) شامل: کارشناسی ۱۶۱۰ نفر، کارشناسی ارشد ۵۱۳ نفر، و دکتری ۱۶۵ نفر است.
آدرس: ایران، مشهد، میدان آزادی، دانشگاه فردوسی مشهد
سایت: www.um.ac.ir
